Badanie przepływów w krążeniu matczyno-płodowym metodą Dopplera

Diagnostyka   dopplerowska     jest    jedną   z   najnowocześniejszych,

nieinwazyjnych,  stale   rozwijających  się   metod,  rodzajem   badania

ultrasonograficznego  (USG),  które  pozwala  ocenić  dobrostan  płodu

poprzez analizę parametrów opisujących krążenie matczyno-płodowe. 

Odpowiednie  spektrum  przepływu  krwi  w  krążeniu   maciczno-łożyskowo

-płodowym jest niezbędnym czynnikiem prawidłowego rozwoju i wzrastania

płodu.

Współczesną analizę przepływów dokonuje się na podstawie kształtu fali dopplerowskiej oraz oceny parametrów takich jak:

• Indeks pulsacji (PI)
• Indeks oporu (RI)

By ocenić dobrostan płodu, badanie ultrasonograficzne za pomocą kolorowego Dopplera przeprowadzamy przede wszystkim w:

• tętnicy pępowinowej (UMBA)
• przewodzie żylnym (DV)
• tętnicy środkowej mózgu płodu (MCA)
• żyle pępowinowej (UMBV)

Badanie USG metodą Dopplera wykonywane jest już podczas badania genetycznego między 11 a 13 tygodniem ciąży, a następnie celem oceny dobrostanu płodu po 26 tygodniu ciąży. Stanowi pomocne narzędzie monitorowania płodu w schorzeniach towarzyszących ciąży, będąc cennym uzupełnieniem rutynowych badań biochemicznych krwi, moczu oraz pomiarów ciśnienia tętniczego w okresie ciąży.

Badanie przepływów wykonuje się w ciąży wysokiego ryzyka przy chorobach matki, m. in.:

• przy cukrzycy
• przy nadciśnieniu
• przy małej ilości wód płodowych
• gdy istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego

oraz przy chorobach płodu, głównie hipotrofii czyli zaburzeniu wewnątrzmacicznego wzrastania płodu oraz przy nieprawidłowych zapisach KTG.

Badanie przepływów przeprowadzamy również przy monitorowaniu ciąży wielopłodowej. 

Badanie przepływów w krążeniu matczyno-płodowym metodą Dopplera wykonywane jest przez naszego certyfikowanego specjalistę Prof. dr hab. n. med. Dorotę Nowakowską.

Certyfikat badań dopplerowskich Sekcji Ultrasonografii

Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego

Przeszkolenie w kierunku wykonywania badań ultrasonograficznych w zakresie badań dopplerowskich według wymaganych standardów

Ocena naczyń

Tętnica pępowinowa (UMBA)

Analiza przepływu przez tętnicę pępowinową określa ryzyko hipoksji czy kwasicy u płodu. Badanie to jest wykonywane, gdy istnieje podejrzenie zaburzeń wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Dokładne oszacowanie jego stanu wymaga oceny także innych naczyń, najczęściej tętnicy środkowej mózgu płodu (MCA) oraz przewodu żylnego (DV). Cechy patologiczne podczas badania przepływów przez tętnicę pępowinową to brak przepływu rozkurczowego lub odwrócony przepływ rozkurczowy.

Tętnica środkowa mózgu (MCA)

Ukrwienie mózgu mierzone jest w tętnicy środkowej mózgu, którą uznaje się za naczynie najlepiej reagujące na zmiany stężenia tlenu we krwi płodu. Jeśli zaopatrzenie płodu w tlen jest niedostateczne, automatycznie rozszerzają się duże naczynia mózgu płodu w celu wyrównania deficytów.

Centralizacja krążenia (ang. brain sparing effect) objawia się zwiększeniem przepływu krwi przez mózg i naczynia serca kosztem zaopatrzenia w krew pozostałych narządów. Powstaje jako element równoważący obniżoną perfuzję łożyskową, będąc odpowiedzią płodu na hipoksję wywołaną czynnikiem łożyskowym. Zjawisko centralizacji krążenia współtowarzyszy często takim zaburzeniom jak nadciśnienie u ciężarnej, wewnątrzmaciczne zaburzenie wzrastania oraz niewydolności krążenia płodu. Głównym objawem centralizacji krążenia jest wzrost indeksów przepływów w tętnicy pępowinowej (UA) i równoczesny spadek tych indeksów dla tętnicy środkowej mózgu (MCA). 

Przewód żylny (DV)

wykazano korelację pomiędzy nieprawidłowym spektrum przepływu w DV, a kwasicą u płodu. Jeżeli w obrazie kształtu fali przepływu z przewodu żylnego występuje zjawisko nieobecnego lub odwróconego przepływu późnorozkurczowego, można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć konieczność natychmiastowego ukończenia ciąży lub porodu w sposób zabiegowy ze względu na objawy niedotlenienia płodu. 

Żyła pępowinowa (UMBV)

Patologicznym zjawiskiem podczas badania przepływów jest pojawienie się pulsacji w żyle pępowinowej, która zawsze świadczy o bardzo wysokich oporach łożyskowych a tym samym o niewydolności łożyska średniego lub ciężkiego stopnia. Badanie dopplerowskie naczyń żylnych pozwala na ocenę wydolności serca płodu. 

Tętnice maciczne (UtA)

Analiza przepływu przez tętnice maciczne służy do oceny unaczynienia macicy ciężarnej, oszacowanie możliwości wystąpienia nadciśnienia tętniczego w trakcie trwania ciąży, a przy jego wystąpieniu również analizę ryzyka zaburzeń wewnątrzmacicznego wzrostu płodu.

        Fot.1. Prawidłowe spektrum przepływu w tętnicy                                   Fot.2. Prawidłowe spektrum przepływu w tętnicy                             pępowinowej w 23 tyg. ciąży.                                                                      pępowinowej w 29 tyg. ciąży.

        Fot.3. Prawidłowe spektrum przepływu w tętnicy                                    Fot.4. Prawidłowe spektrum przepływu w tętnicy                             pępowinowej  w 25 tyg. ciąży.                                                                     pępowinowej u jednego z bliźniąt w 29 tyg. ciąży.

        Fot.5. Prawidłowe spektrum przepływu w tętnicy                                    Fot.6. Spektrum przepływu w tętnicy środkowej                               pępowinowej u jednego z bliźniąt w 22 tyg. ciąży.                                   mózgu u jednego z bliźniąt w 28 tyg. ciąży.

        Fot.7. Prawidłowe spektrum przepływu w przewodzie                          Fot.8.  Spektrum przepływu w przewodzie żylnym                             żylnym w 23 tyg. ciąży.                                                                                  w 23 tyg. ciąży.  

       Fot.9. Prawidłowe spektrum przepływu w przewodzie                                                                                                                                              żylnym u jednego z bliźniąt w 22 tyg. ciąży.

        Fot.10. Cztery jamy serca płodu w 22 tyg. ciąży.                                     Fot.11. Dwukrotnie owinięta pępowina.